17 Şubat 2012 Cuma

İlk olarak kar ile başlıyorum, bu ilk yayınım çok heyecanlıyım :) bir sürü konu arasından konu seçmekte çok zorlansam da bloguma uygun bir konu "Kar" hakkında yazmakta karar kılıyorum... Kar benim her şeyim, düşen taneler erirken avuçlarımda aldığım yaralar, gülümseyişlerim, ağlayışlarım... Kar Kraliçesi'nin yalnızlığı, çaresiz gözyaşları içinde Kay'ı kaçırması... 
 Kar yurdum insanının, çocukların tatil sevinci, kiminin çıplak ayakla üşümesi, kiminin gülen gözleri...
 Aşk, sevgi, fırtına ve nefrettir kar. Sogukluğuyla ellerimizi donduran ama bir o kadar da kalplerimizi ısıtacak kadar sıcak... 
 Soğuktan hasta olmamız, sıcacık çorbamız ve daha niceleri...


 Kar yağışı genellikle -4 ile -20 derecede olur ve kar öyle bir büyüdür ki...
 Çapları 2-4 mm, ağırlıkları ise yaklaşık 0,005 gram olan kar tanecikleri havanın gösterdiği direnç sebebiyle süzülerek (limit hızla) yere inerler. Bu inme sırasında tanecikler birbirlerini ittiklerinden yapışmazlar. Özelliklerini koruyarak yere inerler. Bunlar güneş ışığını tamamen yansıttıkları için beyaz olarak görülürler. Kar yağışı genellikle hava sıcaklığı -4 °C ilâ -20 °C arasındayken olur. Bu yağış, sıcaklık sıfırın altında birkaç derece olduğunda ağır, nemli, ebatları bir santimetreye ulaşan parçalar halinde gerçekleşir. “Lapa lapa kar yağması” tabiri bu durum için kullanılır.Atmosfer ile toprağın sıcaklıkları eşit olursa yüzeye ulaşan kar hemen erimez. Toprak sıcaklığı atmosfer sıcaklığının üzerinde ise, yere düşen kar kısa sürede erir.
Dünya üzerinde bir bölgede, kar yağışı olma ihtimali, o bölgenin ekvatordan uzaklık ve deniz seviyesinden yüksekliği ile doğru orantılıdır. Buna rağmen ılıman bölgelerin kara iklimi görülen kısımlarında, ekvatordan uzaklık ve denizden yükseklik şartları yeterli durumda olmasa bile, kar yağışı görülür. Yapılan araştırmalarda bütün yağışların altı veya sekizde birinin kar olarak gerçekleştiği anlaşılmıştır. Karın, tarım toprağını koruması ve nemli tutmasında önemi büyüktür. Kar, yeryüzü ve yeraltı su rezervlerinin ana kaynağıdır.
Kar, -8 °C’de, bitkilerin üzerinde ince bir hava tabakası bırakarak, bu bölgeyi 0 °C olacak şekilde örter. Kış boyunca toprak ve bitkileri donmaktan koruyan kar, ilkbaharda sıcaklığın artmasıyla eriyerek nehirlere ulaşır. Ayrıca kışın yağan ve dörtte üçü üst kısımlarda kalan kar, yaz kuraklığına karşı da toprağı ve bitkileri korumuş olur. Karda bulunan amonyak, kar erimesiyle birlikte toprakta kalır. Bu amonyak, azot bakterileri tarafından kalsiyum nitrat gibi azot tuzlarına çevrilerek bitkilerin azot ihtiyacını karşılar. Kar tanelerinin genellikle çapları 2-4 mm ağırlıkları ise yaklaşık 0,005 gramdır. kar taneleri oluşmaya başladıkları sıcaklık ve neme göre şekil alırlar, nadir olmakla birlikte -2 °C'de eşkenar üçgen şeklinde kar yağabilir. Kar taneleri ilk olarak sütunlar şeklinde oluşur ardından bunların birleşmesiyle altıgen şeklini oluştururlar. hiçbir kar tanesi birbirinin aynısı olmadığı gibi; nem, sıcaklık v.s. gibi nedenlerle bazen deforme olmuş iki kar tanesini birbirine benzetebiliriz....

  Araştırmaların yanında edebiyatta da söz sahibi olmuştur kar... Şairlerimiz yazarlarımız ona anlam yüklemiş, dizelerle buluşturmuş, gözümüze kulağımıza beğenimize sunmuşlardır.

Elhan-ı Şita


Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş,

Eşini gaib eyleyen bir kuş






gibi kar
Geçen eyyâm-ı nev-bahârı arar.

Ey kulûbun sürûd-ı şeydâsı,
Ey kebûterlerin neşîdeleri,
O bahârın bu işte ferdâsı:
Kapladı bir derin sükûta yeri
karlar
Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar.

Ey uçarken düşüp ölen kelebek,
Bir beyaz rîşe-i cenâh-ı melek
gibi kar
Seni solgun hadîkalarda arar.

Sen açarken çiçekler üstünde
Ufacık bir çiçekli yelpâze
Na'şın üstünde şimdi ey mürde
Başladı parça parça pervâze
karlar
Ki semâdan düşer düşer ağlar.

Uçtunuz, gittiniz siz ey kuşlar;
Küçücük, ser-sefîd baykuşlar
gibi kar
Sizi dallarda lânelerde arar.

Gittiniz, gittiniz ey mürgan,
Şimdi boş kaldı ser-te-ser yuvalar,
Yuvalarda -yetîm-i bî-efgan:- 
Son kalan mâi tüyler kovalar
karlar
Ki havâda uçar uçar ağlar.


Cenap Şehabettin

2 yorum:

  1. Canım blogun hayırlı olsun :D Çok biimsel ve edebi bir yazı olmuş ellerine sağlık :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sağolasın :) böyle harmanlayarak başlamak istedim

      Sil